Jasielskie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Hołd niezłomnym

Przed pomnikiem Żołnierzy Wyklętych przy placu Żwirki i Wigury oddano hołd niezłomnym. Uroczystość miała bardzo patriotyczny charakter z podniesieniem flagi państwowej, hymnem, apelem pamięci. Złożono kwiaty i zapalono znicze.

- Przez komunistów nazywani byli żołnierzami wyklętymi. Nie było dla nich miejsca w nowej powojennej Polsce. Były dla nich więzienia, obozy, ośrodki pracy więźniów i kolonie karne. Komuniści nie oszczędzili nawet niepokornej młodzieży – chłopców i dziewczęta. Zmuszani byli do niewolniczej pracy. Zgodnie z komunistyczną propagandą nie zasługiwali na inne traktowanie. Z kolei Polacy nazywali ich żołnierzami niezłomnymi, bowiem nie poddali się sowieckiemu dyktatowi. Zbrojnie przeciwstawiali się nowej władzy komunistycznej. Dla nich ostoją Polskości stanowił Kościół i wiara katolicka. Prawowita władza znajdowała się w Londynie, a nie w Moskwie. Dla nich wzorem do naśladowania było Polskie Państwo Podziemne, legioniści, powstańcy, harcerze z Szarych Szeregów czy członkowie Armii Krajowej. Żołnierze ci podejmowali walkę zbrojną z sowietami, mimo, że groziły im za to nieprawdopodobne surowe represje, bowiem władze komunistyczne były wobec nich bezwzględne. Tysiące walczących, a być może było ich około pół miliona, odsiadywało długoletnie kary więzienia, a wielu innych zatrzymanych przez NKWD zostało wywiezionych w głąb Związku Sowieckiego. Tylko z obszarów podokręgów AK Rzeszów do łagrów ZSRR od sierpnia 1944 do stycznia 1945 r. zostało wywiezionych około 2,5 tysiąca żołnierzy Armii Krajowej. Obóz filtracyjny koło Sokołowa Małopolskiego, gdzie mordowano żołnierzy polskiego podziemia, stał się symbolem zbrodniczych działań NKWD na tym terenie

– mówił podczas uroczystości starosta jasielski Adam Pawluś.

Mówca przypomniał zniszczenia dokonane przez Niemców w Jaśle podczas II wojny światowej. Nie był to koniec okupacji dla jaślan, bowiem 15 -17 stycznia 1945 r. wyniku ofensywny Armii Czerwonej Jasło znalazło się w strefie wpływów sowieckich.

– Bestialstwo jakich dokonywali sowieci przekraczają wyobrażenia Polaków. Opisy zbrodni dokumentowało nie tylko Polskie Państwo Podziemne, ale również kolaboracyjna administracja komunistyczna. Bandytyzm sowietów był zarówno zorganizowany jak i dobrowolny. Grabież sowiecka, w tym demontaż fabryk, konfiskata płodów rolnych oraz wywózka mienia odbywała się w całej Polsce. W jednym z raportów Urzędu Bezpieczeństwa czytamy, że na dworcu PKP w Jaśle żołnierze sowieccy 12 sierpnia 1945 roku napadli na Polaków powracających z Niemiec. Ukradli mienie oraz zaatakowali interweniujących w ich obronie SOK-istów. Wiemy, że sowieci dokonali kradzieży towarów także z transportów UNRRA na stacji kolejowej w Trzcinicy. Zrabowali również materiał przygotowany na budowę mostu w Skołyszynie i Siepietnicy. Te i inne przykłady z naszej historii pokazują, że Polska była dla sowietów łupem wojennym. Gwałty, morderstwa i grabieże niejednokrotnie były przyczyną dramatów ludności polskiej. Pomimo tego władze PRL dążyły do zamazania pamięci zbiorowej o tym tragicznym okresie. Utwierdzono Polaków w przekonaniu, że wkroczenie wojsk radzieckich było wyzwoleniem dla Polski. Świadczy o tym chociażby fakt, że w lipcu 1945 roku w Jaśle został wybudowany pomnik wdzięczności dla żołnierzy Armii Czerwonej, który był trzykrotnie wysadzany. Dzisiaj byliśmy na grobie m.in. Stanisława Glenia, który brał udział w tych akcjach. Ponadto w 1973 roku uchwałą Miejskiej Rady Narodowej Fiodora Daniłowicza Bolbata, dowódcę dywizji Armii Czerwonej, która wkroczyła do miasta w styczniu 1945 roku uczyniono honorowym obywatelem Jasła. Aż do 1992 roku na placu Żwirki, tutaj obok, stała armata upamiętniająca udział czechosłowackich pułków artyleryjskich w wyzwoleniu Jasła 16 stycznia 1945 roku opatrzona napisem „Dar armii czechosłowackiej jako symbol braterstwa broni zrodzonego w walce z najeźdźcą hitlerowskim”. To tu aż do końca lat osiemdziesiątych składano kwiaty w kolejne rocznice wyzwolenia Jasła, święto odrodzenia Polski 22 lipca i dzień zwycięstwa 9 maja. Po zmianie ustroju w 1989 roku pomnik niszczał i jest obecnie przeniesiony do Muzeum Historycznego w Dukli, gdzie stanowi część ekspozycji z czasów II wojny światowej. Pomimo nasilonej akcji propagandowej działania władz sowieckich często spotykały się z nieprzychylnością jaślan. Może to dowodzić chociażby fakt, że w latach 1945 – 1946 pomnik był trzykrotnie wysadzany przez uczniów jasielskiego gimnazjum, za co spotykały ich represje ze strony UB

– przypomniał Adam Pawluś.

Starosta zaznaczył, że święto upamiętniające żołnierzy niezłomnych zmusza do refleksji nad obecną sytuacją międzynarodową.

– W obliczu trwającej wojny w Ukrainie widzimy, że imperializm rosyjski nadal funkcjonuje w naszej przestrzeni, a towarzyszące temu zjawisko zbrodni wojennych żołnierzy rosyjskich zbyt dobrze przypominają nam działania Armii Czerwonej na ziemiach polskich w okresie II wojny światowej i PRL. Mimo tego nie powinniśmy obawiać się, że historia zatacza koło nawet w odniesieniu do toczących się za naszą wschodnią granicą działań wojennych nie powinniśmy się czuć zagrożeni, ponieważ nasz rząd robi wszystko aby zapewnić nam bezpieczeństwo. Stara się wzmocnić i zwiększyć siły zbrojne oraz wyposażyć je w nowoczesny sprzęt. To w połączeniu z członkostwem z najsilniejszym paktem obronnym NATO i bliskim partnerstwem ze Stanami Zjednoczonymi zapewni nam bezpieczeństwo. Dzisiaj obchodząc Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych oddajmy należyty hołd żołnierzom polskiego podziemia, tzw. drugiej konspiracji. Pamiętajmy, że to ich bohaterska walka pozwoliła nam żyć w wolnym kraju

– podkreślił Adam Pawluś.

Poseł Maria Kurowska zwróciła się do młodzieży uczestniczącej w uroczystości.

– Pomnik, przed którym stoimy, jest wyrazem pamięci i jednocześnie miejscem, które przypomina nam o tym, że ojczyzna nasza wiele krwi, bólu, cierpienia i oddania życia kosztowała. Żołnierze niezłomni wciąż walczyli mimo małych szans na to, żeby Polska była taką, o jakiej marzyli, a jednak walczyli, bo mieli marzenia. Dzisiaj wy młodzi jesteście spadkobiercami ich marzeń. Chciałabym, żebyście o tym pamiętali, abyście zgłębiali życiorysy tych co walczyli o wolną Polskę, za wolną Polskę polegli, za wolną Polskę cierpieli. Ojczyzna nasza jest niezwykła. To fenomen w skali świata. Mimo, iż nie jesteśmy obszarowo wielkim państwem, to zawsze mieliśmy serce do wolności. Chcieliśmy być wolnymi i ta wolność sprawiała, że walczyliśmy na własnych frontach, ale też i na frontach obcych narodów. Żołnierze niezłomni, którzy przeszli tak wiele cierpienia, tak wiele bólu, zostawiali rodziny i umierali za wolną Polskę, myślę, że spoglądają na nas z góry w ten piękny, marcowy dzień i oczekują od nas abyśmy wszyscy na swoich stanowiskach, tam gdzie jesteśmy, realizowali ten projekt ich wymarzonej Polski. To jest Polska wolna, sprawiedliwa, uczciwa, rozwijająca się i kształcąca w dobrym duchu i na dobrym poziomie młodzież. Staramy się jako parlamentarzyści dbać o naszą ojczyznę wraz z rządem Zjednoczonej Prawicy. Widzimy, że znów świat zatrzymał się w zachwycie nad Polską, że ta Polska potrafiła otworzyć swoje serca, swoje mieszkania, ludzie swoje portfele, aby ratować uciekinierów spod tego reżimu, pod którym ginęli żołnierze wyklęci. Bo to ten reżim powojenny wszedł na nasze tereny i ta sama ideologia sowiecka, która mordowała żołnierzy wyklętych, dzisiaj morduje inne wolne państwo, czyli Ukrainę i Ukraińców. I teraz możecie sobie wyobrazić jaki straszliwy reżim wchodził do Polski w tamtych latach i dlaczego była taka postawa tych żołnierzy. Możecie to sobie wyobrazić po tym, co się dzieje na Ukrainie, gdy obserwujecie to straszliwe barbarzyństwo. Pamiętajcie, że polskość to jest niezwykły fenomen, a Polska to jest niezwykłe państwo. Starajcie się porządnie uczyć i być dobrze wychowanymi obywatelami, bo tylko tacy mogą przenieść wielką ideę wolnej, wspaniałej, dobrej Polski na przyszłość. Chcemy wam zapewnić jak najlepsze warunki i staramy się jako rząd Zjednoczonej Prawicy robić, ale musicie wy sami też od siebie wymagać nawet wtedy gdyby inni od was nie wymagali. Na jasielskiej ziemi też ludzie cierpieli i umierali za wolną Polskę. Tych, którzy przeżyli te straszne cierpienia w naszych katowniach jasielskich miałam okazję kilku znać. Wiem jaką straszliwą drogę przeszli i wiem jak kochali ojczyznę

– powiedziała Maria Kurowska.

Wartę honorową wystawiła młodzież z Jednostki Strzeleckiej 2091 im. gen. Józefa Hallera w Trzcinicy oraz Jednostki Strzeleckiej 2094 w Kołaczycach, a także harcerze z Komendy Hufca ZHP im. Rodziny Madejewskich w Jaśle. Uczniowie klas mundurowych Zespołu Szkół w Trzcinicy i Liceum Ogólnokształcącego w Kołaczycach przygotowali i odczytali apel pamięci.

Wcześniej na starym cmentarzu przedstawiciele Stowarzyszenia „Solidarni w Jaśle” złożyli kwiaty na grobach żołnierzy niezłomnych, walczących z sowieckim okupantem.

Natomiast w Zespole Szkół nr 4 w Jaśle odbył się koncert Pawła Piekarczyka, który dzień wcześniej wystąpił w Młodzieżowym Domu Kultury. Artysta wykonuje poezję śpiewaną o tematyce historycznej, związanej m.in. z żołnierzami wyklętymi i stanem wojennym.

Przed frontonem Zespołu Szkół nr 4 w Jaśle zaprezentowana została wystawa ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej - „Pułkownik Łukasz Ciepliński – prezes IV Zarządu WiN”.

Rano w Zespole Szkół nr 3 w Jaśle odbył się bieg pamięci „Wilczym tropem”.

Obchody zakończył wieczorem w kościele farnym – kolegiacie pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny różaniec członków Stowarzyszenia „Solidarni w Jaśle” w intencji żołnierzy wyklętych oraz msza święta w intencji Ojczyzny i żołnierzy niezłomnych.

Organizatorem powiatowych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych był Powiat Jasielski, a współorganizatorami Zespół Szkół nr 4 w Jaśle, Instytut Pamięci Narodowej – Oddział w Rzeszowie, NSZZ Solidarność – Region Podkarpacie i Stowarzyszenie „Solidarni” w Jaśle.