Nie żyje Zdzisław Świstak. Historyk i regionalista z Jasła, autor kilkuset publikacji miał 89 lat

Zdzisław Świstak przyszedł na świat 3 listopada 1934 r. w Jaśle. Był synem Wojciecha i Marii z domu Gruszeckiej. Ukończył miejscową Szkołę Podstawową im Romualda Traugutta i Liceum Ogólnokształcące im. Króla S. Leszczyńskiego, a następnie Wydział Filologiczno-Historyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie.

W sierpniu 1956 r., jako świeżo upieczony magister historii, rozpoczął pracę zawodową w Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle.

- Uczył historii, propedeutyki nauki o społeczeństwie, przysposobienia obronnego i logiki. 14 października 1974 r. został mianowany profesorem szkoły średniej. W liceum urządził Izbę Pamięci Narodowej, Izbę Tradycji Szkoły, i stałą ekspozycję "Nasi Olimpijczycy". Reprezentował szkołę na Międzynarodowej Konferencji Historyków w Lesznie poświęconej Stanisławowi Leszczyńskiemu (1977), gdzie wygłosił odczyt na temat tradycji szkoły i jej teraźniejszości - pisał o sobie w Encyklopedii Jasła, której był autorem Zdzisław Świstak.

Od 1978 do 1979 r. pracował na stanowisku adiunkta w Muzeum Regionalnym w Jaśle. Następnie związał się z Muzeum Okręgowym w Krośnie, najpierw zostając w nim kierownikiem działu administracyjnego, a w 1981 r. kustoszem. Choć w 1982 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę, w latach 1983-1990 przez kilka miesięcy był jeszcze wychowawcą w "swoim" liceum Leszczyńskiego.

Udzielał się na wielu płaszczyznach, również już jako emeryt. W latach 1956-1997, jako instruktor OSK LOK i OSM PZM-ot w Jaśle przeszkolił około 12 tysięcy kierowców. Był też egzaminatorem kierowców przy Urzędzie Wojewódzkim w Krośnie i biegłym sądowym ds. wypadków drogowych przy Sądzie Rejonowym w Jaśle. Przez kilka lat, od 1974 do 1990 r. nieetatowo sprawował funkcję Inspektora Gospodarki Samochodowej przy Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie, a po reorganizacji województw w 1975 r. przy Urzędzie Wojewódzkim w Krośnie.

Dla Jasła zasłużył się również za sprawą organizacji wystaw o tematyce religijnej, które eksponowane były m.in. w świątyni franciszkanów. Jubileusz stulecia kaplicy gimnazjalnej w 1993 r. uświetnił ekspozycją "Spotkania jaślan z papieżem Janem Pawłem II". To również dzięki niemu jaślanie obejrzeli wystawy „Święty Antoni Padewski Patron Jasła” oraz „100-lecie Franciszkanów w Jaśle".

Podejmował przeróżne wyzwania. Współpracował z IPN, a nawet... grał na organach w kościele i był chórzystą.

- Od 20 kwietnia 1973 r. był członkiem Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Rzeszowie. Później należał do Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie. Wygłaszał odczyty na sesjach naukowych tych komisji (1974, 1978). Fotograficznie dokumentował wydarzenia historyczne Jasła. Urządził Izbę Tradycji LOK w Jaśle. W latach 1998-2000 uczestniczył w pracach Komitetu Organizacyjnego Uroczystości Franciszkańskich w Jaśle. W latach 1950-1952 pełnił funkcję organisty w kaplicy gimnazjalnej w Jaśle. Przez szereg lat należał do chóru "Echo" ZZK. Pełnił funkcję wiceprezesa zarządu. Śpiewał też w chórze "Antonianum" przy kościele oo. franciszkanów w Jaśle - czytamy w Encyklopedii Jasła.

Wielu kojarzy Zdzisława Świstaka jako lokalnego publicystę i pisarza - autora książek o tematyce religijnej i historycznej, przybliżającej dzieje Jasła i postaci z nim związane. Tylko do 2010 roku, jak sam podawał, miał na koncie około 290 publikacji - w tym 48 wydawnictw książkowych, których był autorem bądź współautorem.

- Swoje artykuły publikował na łamach takich czasopism jak: "Obiektyw", "Obiektyw Jasielski", "Ziemia Jasielska", "Źródło", "Podkarpacie", „Kościółek” oraz w periodykach, jak: "Studia i materiały Muzeum Okręgowego w Krośnie", "Studia nad okupacją hitlerowską w południowo-wschodniej części Polski" oraz w "Zwiastowaniu". Był autorem, współautorem, przewodniczącym zespołów redakcyjnych mnóstwa publikacji książkowych, m.in. takich jak: „Kaplica Gimnazjalna w Jaśle”, „Franciszkanie w Jaśle”, „Wizytki jasielskie”, „Słownik biograficzny znanych postaci Jasła i regionu”, „Na śladach represji Urzędu Bezpieczeństwa w Jaśle i regionie w latach 1945-1956”, „Jasielska Fara”, „W kręgu zabytków Jasła”, „Wysiedlenie i zniszczenie Jasła w czasie II wojny światowej”, „Sylwetki i wspomnienia żołnierzy ZWZ-AK-NOW Jasielszczyzny”, „Encyklopedia Jasła”, „Honorowi Obywatele Miasta Jasła”, „Jasło na przełomie II i III tysiąclecia”, „Jasielski album”, „Przywrócić przeszłość dawnego Jasła” i „Jasielska agora w ilustracjach” - wymieniał Świstak w swojej encyklopedii.

Był członkiem NSZZ "Solidarność", Ligi Obrony Kraju i Akcji Katolickiej przy kościele św. Stanisława BM w Jaśle. Przez wiele lat współtworzył Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, zasiadał w jego zarządzie.

Za prężną pracę na wielu polach otrzymał szereg odznaczeń - m.in. Złoty Krzyż Zasługi, Odznakę Honorową "Za Zasługi dla Oświaty", srebrną odznakę Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”, Odznakę "Zasłużony Działacz Kultury". Ale też: srebrną odznakę "Za Zasługi dla Transportu PRL", brązowy, srebrny i złoty Medal "Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju" oraz Odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Z. Świstakowi przyznane zostało również Honorowe Wyróżnienie w ramach XV edycji Nagrody Literackiej im. Władysława Stanisława Reymonta.

W 2004 r. Rada Miejska w Jaśle zdecydowała o nadaniu mu tytułu „Zasłużony dla Miasta Jasła”.

Prywatnie jaślanin był mężem zmarłej wiele lat temu Janiny Świstak, która, podobnie jak mąż, udzielała się na rzecz jasielskiej społeczności - m.in. sprawując mandat radnej miejskiej.

Zdzisław Świstak odszedł 19 stycznia w wieku 89 lat. Jego odejście poruszyło wielu jaślan. W gronie tym jest Zbigniew Dranka, były dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury w Jaśle, kronikarz lokalnych dziejów.

- Nauczył mnie wiele w ocenie historycznej dziejów Jasła i sporo z zakresu edytorstwa (...). Ostatnio Mistrz zachęcił mnie do pracy nad nowym albumem, ba…wydrukował pierwszą stronę i ręcznie dopisał nasze nazwiska, jako autorów. Kompletowaliśmy zdjęcia, bo z tekstem, najwyraźniej się pośpieszył, jakby przeczuwając rychłe odejście. Książka miała się nazywać „Droga do świetności Jasielskiego Kościółka”, a zaczyna się tak, jak mi to wcześniej mówił: „Idąc z moją córką Anią ulicą Czackiego obok miejscowego kościoła parafialnego słyszałem od niej słowa: „Popatrz tato, jaki piękny jest ten nasz „Kościółek”. To właśnie córka Ania zawiadomiła mnie o śmierci taty Zdzisława, z którym rozmawiałem ostatni raz telefonicznie we wtorek 16 stycznia o 20.00 - czytamy we wpisie Zbigniewa Dranki.

Jak podkreśla z kolei Wiesław Hap, prezes Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, Zdzisław Świstak "pozostawił po sobie wiele śladów, które przetrwają oraz pamięć, która nie może umrzeć".

- Śmierć Pana Zdzisława to wielka strata dla całego środowiska lokalnego i dla wszystkich społeczników, zwłaszcza z kręgów SMJiRJ oraz historyków i regionalistów. Był dla nas Mistrzem, Kolegą i Przyjacielem. Zapamiętamy Go jako człowieka wielkiej wiedzy i mądrości życiowej, kulturalnego, skromnego, dobrego, życzliwego, pełnego pozytywnej energii, cierpliwego, sumiennego, obowiązkowego. Był dumny, że jest jaślaninem i może służyć temu miastu - z którym miał tak silne więzi - oraz jego mieszkańcom. Jego zaangażowanie w niestrudzonej i twórczej pracy społecznej było wzorem dla innych społeczników. Na zawsze pozostanie w naszej świadomości i w naszych sercach jako Człowiek, który nie żył tylko dla siebie - napisał Wiesław Hap.

Uroczystości pogrzebowe śp. Zdzisława Świstaka zaplanowane zostały na sobotę 27 stycznia. Po modlitwie różańcowej (godz. 13.15) i mszy świętej żałobnej (godz. 14) w kościele pw. św. Stanisława BM w Jaśle zmarły zostanie pochowany na Starym Cmentarzu w Jaśle.