Gimnazjum nr 2: Tkaczow straci w Jaśle ulicę?

Kinga Czerwińska i Dominika Oleszkowicz, uczennice Gimnazjum nr 2 im. Ignacego Łukasiewicza w Jaśle, uczestniczą w projekcie „Przestrzeń publiczna jako miejsce wolne od symboli propagujących systemy totalitarne. Lokalni bohaterowie w przestrzeni publicznej”. Dziewczęta badają, na ile ustawa Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej może mieć zastosowanie w rzeczywistości jasielskiej.

Celem ustawy jest wyeliminowanie z przestrzeni publicznej nazw upamiętniających m.in. osoby z kręgu komunizmu lub innego ustroju totalitarnego. Gimnazjalistki temat ten podejmują w ankietach i rozmowach z ludźmi z różnych środowisk - pytają m.in., czy zasadna jest w Jaśle ul. Jana Tkaczowa.

Klimecki za komunistę?Tkaczow pochodził z podrzeszowskiej Boguchwały. Był lewicowym działaczem chłopskim (Zjednoczenie Lewicy Chłopskiej Samopomoc) i komunistycznym (Komunistyczna Partia Polski). Ze względu na jego radykalną i lewicową działalność w 1924 r. w stopniu kapitana został usunięty z Wojska Polskiego za agitację polityczną. Prowadził ją później w cywilu na terenie kilku powiatów na Podkarpaciu. Trafił za to do więzienia na prawie trzy lata. Później, jako ochotnik, wyjechał do Hiszpanii i walczył tam z innymi komunistami w wojnie domowej. W trakcie jednej z bitew w 1938 r. zginął.

Uczennice konsultują również z jaślanami propozycje nowych nazw jasielskich ulic po dekomunizacji lub takich, które jeszcze nie powstały. Propagują w ten sposób m.in. postać gen. Tadeusza Klimeckiego (1895-1943). Był wychowankiem i maturzystą gimnazjum jasielskiego. Później uczestniczył w wojnie 1919-1920 na wschodzie. Po pokonaniu bolszewików został absolwentem, a następnie wykładowcą Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, oraz m.in. dowódcą 5. pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu. Po kampanii wrześniowej 1939 r. był współorganizatorem Armii Polskiej we Francji i Wielkiej Brytanii, jak również szefem Sztabu Naczelnego Wodza - gen. Władysława Sikorskiego. Klimecki zginął wraz z nim - w słynnej katastrofie lotniczej pod Gibraltarem w 1943 r. Zdaniem Kingi i Dominiki postać generała, tak mocno związanego z Jasłem, powinna być upamiętniona w lokalnym środowisku.

Trzeba kompromisuMłode jaślanki zdają sobie sprawę z faktu, że problematyka dekomunizacji nazw miejsc publicznych nie jest taka prosta. Wiedzą, że temat ten wymaga szerokich konsultacji społecznych, opinii historyków, spokoju, rozważnych działań. Zgadzają się z tym, że powinno się brać pod uwagę także zdanie ludzi, którzy od dawna mieszkają przy tych „kontrowersyjnych” ulicach.

Nowa ustawa w wielu polskich miastach wywołuje mniejsze lub większe kontrowersje. Mieszkańcy i przedstawiciele władz samorządowych spierają się między sobą o nazwy ulic. Powody tych dyskusji są różne. Zdaniem uczennic z Gimnazjum nr 2 w Jaśle jakiś kompromis powinien być wreszcie w tej kwestii zawarty. Uważają, że raz na zawsze mógłby zamknąć sprawę dekomunizacji, dzięki czemu władze skoncentrowałyby się tylko na potrzebach dnia dzisiejszego i przyszłości.