Jasło 44. Powstaje fabularyzowany dokument o zagładzie Jasła [WIDEO, ZDJĘCIA]

Scenarzystą i reżyserem filmu jest jaślanin Jakub Kowalczyk.

- Poprzez nasze przedsięwzięcie chcemy pokazać, jak w 1944 roku obeszli się z Jasłem Niemcy. Ale podejmując się nakręcenia tego dokumentu, postanowiliśmy również wziąć pod lupę i spróbować zrozumieć motywacje ich działań, które finalnie doprowadziły do zniszczenia tego miasta w 97 procentach - tłumaczy Kowalczyk.

Zdjęcia rozpoczęły się w czwartek – większość kręcona będzie w Jaśle oraz Pilźnie. W dokumencie wystąpią liczni eksperci, m.in. profesorowie Stanisław Waltoś i Andrzej Olejko, doktor Piotr Szopa oraz dyrektor jasielskiego muzeum Mariusz Świątek. O dramacie stolicy Jasielszczyzny i jej ówczesnych mieszkańców wypowiedzą się też żyjący jeszcze świadkowie tamtych zdarzeń. W scenach fabularyzowanych wystąpią natomiast Adam Mężyk i Paweł Gładyś, na co dzień aktorzy Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, jak również członkowie grupy rekonstrukcji historycznych GRH 545. Sperr-Division, którzy wcielą się w stacjonujących w Jaśle żołnierzy Wermachtu.

Twórcy dokumentu zamierzają zaprezentować w nim jak najwięcej archiwalnych zdjęć i nagrań wideo, ukazujących Jasło w latach przedwojennych, podczas okupacji niemieckiej, oraz już po horrorze, jaki Niemcy zgotowali jaślanom w 1944 roku. Stąd apel do ludzi, posiadających w swoich archiwach fotografie i inne cenne materiały związane z Jasłem z okresu 1918-1947, o użyczenie ich na potrzeby dokumentu.

- Wszystkich mogących wspomóc realizację naszej idei prosimy o kontakt mailowy na adres [email protected], lub bezpośrednie stawienie się ze zdjęciami czy nagraniami w jasielskiego muzeum (ul. Kadyiego 11 – red.), gdzie na miejscu, od ręki zostaną zdigitalizowane przez pracownika. Każda osoba, która podzieli się swoimi zbiorami będzie wymieniona w napisach końcowych filmu i zostaną jej złożone podziękowania - zapewnia Jakub Kowalczyk.

Film „Jasło 44” realizowany będzie przy wsparciu finansowym Podkarpackiej Komisji Filmowej w ramach Podkarpackiej Kroniki Filmowej, ale też samorządu Jasła, gmin powiatu jasielskiego oraz firm zrzeszonych w Jasielskim Stowarzyszeniu Przedsiębiorców.

Historia zagłady Jasła to jedna z najczarniejszych kart dziejów kalendarium II wojny światowej na ziemiach polskich. Nim Niemcy przystąpili do zrównania go ziemią, we wrześniu 1944 r. wysiedlili wszystkich mieszkańców i rozkradli pozostawiony przez nich dobytek. Wywieźli go do III Rzeszy w 1002 wagonach kolejowych. Później, przez trzy miesiące niszczyli miasto, wysadzając i w powietrze i paląc budynek po budynku. Z 2 283 obiektów, w tym 1 250 mieszkalnych, ostało się – w miarę w całości – 39 domów, głównie w Ulaszowicach. Miasto fizycznie przestało istnieć. Mieszkańcy powoli zaczęli wracać do niego po przejściu frontu, w drugiej połowie stycznia 1945 roku. Widok, który zastali, mroził krew w żyłach. Zamieszkali w piwnicach, rozpoczynając ciężkie i pełne wyrzeczeń życie. Z determinacją przystąpili jednak do usuwania rumowisk i budowy wszystkiego na nowo, dzięki czemu Jasło przetrwało.